05:17 11.06.2023 16+
АДА-ИЕ БОЛГАШ УРУГЛАР Россия Федерациязының «Өөредилге дугайында» / «Об образовании» хоойлузунда ада-ие кижи дээрге бир дугаар башкылар болур деп айыткан. Олар уругнуң чаш назынында мага-бот, мөзү-шынар болгаш делгем угаап-боданыышкынныг сайзырап өзериниң таваан салыр ужурлуглар. Ындыг болганда, күрүнениң талазындан база өөредилге черлериниң удуртулгазындан өг-бүлеге кижизидилгезин чугулага ап, ада-ие-биле чоок билиишкинниг, аразында деткимчелиг болуру дыка чугула негелде бооп турар. Чажыт эвес, амгы үеде хөй-ле өг-бүлелер эки, бай-шыдалдыг амыдырап чурттаарынче кол сагыш салып чоруурундан уруглар кижизидилгезинче кичээнгейни кошкадып турар. Ол кончуг шын эвес. Уруглар кижизидеринден безин ойталап турар таварылгалар бары ниитилелди дүвүредир ужурлуг. Ада-ие уругларын кижизидип тура, күрүне мурнунда хүлээлгени, харыысалганы күүседип тур мен деп миннип чоруур ужурлуг. Өг-бүле уругну бир-ле дугаарында ниитилелге алдынып билиринге чаңчыктырып кижизидер. Уруг бодун ниитилелден, кижилерден аңгы, хоорук мен деп бодавас боор ужурлуг. Мен долгандыр делегей-биле сырый холбаалыг мен деп чүвени уруглар медереп билген турар кылдыр кижизидер. Өг-бүле бүрүзү аңгы күрүне болганда, оларның уруглар кижизидилгезинге хамаарылгазы аңгы-аңгы болур дээрзи билдингир. Авазы болгаш ачазы, оон-даа өске улуг кижилер уругларны чүгле чагыг, сургаал-биле эвес, а бодунуң үлегер-чижээ-биле өстүрүп кижизидери кайгамчык мерген шиитпир дээрзин утпас болзувусса эки. Уругларның иштики сагыш-сеткилин ада-ие кандыг-даа таварылгада деткиир. Ада-ие уруглар кижизидер, хайгаараар хүлээлгезин утпас, боттарының мурнунда айтырыгларга харыысалгалыг чоруур: 1. Ажы-төлүвүске үлегер бооп чоруур бис бе? 2. Уругларывыстың сонуургалдарын эскерип турар бис бе, оларның аажычаңында өскерилгелерни хайгаарап турар бис бе? Тыва Республиканың «Тыва Республикага уругларның мага-бодунга болгаш мөзү-шынар кижизидилгезинге хора чедиреринге хамаарышкан хемчеглер» (13.07.2019 ч.№1489-ЗРТ) деп хоойлузунга дүүштүр 22.00 шактан 06.00 шакка чедир үеде уруглар хөй-ниити черинге ада-иезиниң (хоойлу ёзугаар хайгааракчылары) хайгааралы чокка чорууру хоруглуг! Айыттынган хоойлуну үрээн таварылгада ада-ие (хоойлу ёзугаар хайгааракчылар) торгаалга онаажыр (ст.2.5 КоАП). Лидия Хорагаевна Ооржак, Россия Федерациязының ниити ѳѳредилгезиниң хүндүлүг ажылдакчызы, шүлүкчү.
270916
Оставить сообщение: